Bakan Fidan’dan Trump’ın skandal planına sert tepki! ‘Akıl tutulması’
Bakan Fidan, Al Jazeera’nın sorularını yanıtladı.
Röportajın birinci kısmında Fidan, Türk dış siyasetinin bir numaralı önceliğinin Orta Doğu, Kafkaslar, Balkanlar, Karadeniz, Akdeniz olmak üzere Ege de dahil çatışmaların yatışması, savaşların durması, istikrarsızlık ortamının ortadan kalkması olduğunu, bu gerçekleştiği vakit ekonomik kalkınma ve halka temel hizmetleri götürmenin daha kolay olduğunu söyledi.
“Yapıcı, diğerinin güvenliğini tehdit etmeyen, herkesin toprak bütünlüğüne saygılı, ekonomik kalkınmayı maksat alan, herkesin ulusal iradesine hürmet gösteren bir dış siyaset izliyoruz.” diyen Fidan, İsrail’de Başbakan Binyamin Netanyahu hükümetinin, İsrail’in güvenliğini, iki devletli tahlilde değil de İsrail’in bölgede yaygınlaşmasıyla, yayılmacılığıyla gördüğünü tabir etti.
“İŞGAL SİYASETLERİ ÇOK TEHLİKELİ SONUÇLAR ÜRETİR”
Fidan, Müslüman ve Arap ülkeleri olarak İsrail yönetimine “Gel iki devletli tahlili kabul et. Hem Arap ülkeleriyle hem başka Müslüman ülkelerle barışını yap” dediklerini belirterek şöyle devam etti:
“Sen de güvenliğini hisset, öbürleri de. Ama Filistinlilere devlet vermeyi bırakın, Filistin topraklarını ilhak edip onun da ötesinde Lübnan’ı, Suriye’yi işgal etmeye yönelik planları olduğunu görüyoruz. Sonsuza kadar bunu yapamazsınız. Artık Amerika size yardım ediyor bu mevzuda, bu yanlış siyaset konusunda fakat bu siyaset sürdürülebilir siyaset değil. Onun yerine, gelin Arap ülkeleri hazır, Türkiye hazır, iki devletli tahlille siz hem kendinizi rahat hissedin, inançta hissedin hem de bölge rahat olsun. Bu cinsten işgal hareketleri, bu cins geniş işgal siyasetleri, denetim altına alma siyasetleri çok tehlikeli sonuçlar üretir.”
“SURİYE’NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ OLAĞANÜSTÜ ÖNEMLİ”
“Güvenlik önlemleri ve Türkiye’nin İsrail’e vereceği garantilerden bahsedilmişti ve böylelikle Suriye’nin güneyinde bir savunma sistemi olmayacaktı. Bu türlü bir mevzuyu İsrail ya da Suriye ile görüştünüz mü?” sorusuna karşılık Bakan Fidan, İsrail ile bu tipten mevzuları görüşmediklerini, aslında Suriye’nin şu anda kendi ulusal birliğini, bütünlüğünü sağlama yolunda adım attığını ve Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanmasının olağanüstü kıymetli olduğunu söyledi.
Fidan, Suriye’nin toprak bütünlüğünün ilhak edilmesinin, bir tarafta terör örgütü PKK, güneyde ise İsrail müdahalesinin kabul edilebilir bir müdahale olmadığını ve bunun bölgeye daha büyük bir istikrarsızlık getirdiğini aktardı.
“SURİYE HALKININ TARİHTE OLDUĞU ÜZERE İŞGALLERE MÜSAADE VERECEKLERİNİ DÜŞÜNMÜYORUM”
Suriye halkının çok yiğit bir halk olduğunu, kendi özgürlükleri ve onurları için son 15 yılda büyük fedakarlıklar yaptıklarını lisana getiren Fidan, milyonlarca insanın yerinden edildiğini, yüz binlerce insanın şehit olduğunu söyledi. Bakan Fidan, “Bunların kendi vatanına kim göz dikerse diksin, Suriye milletinin tarihte olduğu üzere bugün başta PKK işgali olmak üzere, İsrail işgali olmak üzere bu işgale müsaade vereceklerini düşünmüyorum.” tabirini kullandı.
Fidan, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Türkiye ziyareti ve Rusya-Ukrayna Savaşı’na ait değerlendirmede bulundu.
Suriye ile Rusya’nın bir mazisi olduğuna işaret eden Fidan, “Esas prestijiyle bu maziye dayanarak geliştirilmiş evvelce bağlar var, toplumsal ilgiler, ekonomik alakalar, Esad periyodunda gelişen güvenlik bağları. Artık yeni devirde başta oradaki Rus askeri üsleri olmak üzere başka ekonomik hususlar vesaire. Bunlarla nereye gidilir, ne olabilir, ne yapılmalı, bunlar üzerinde görüşmeler oldu.” dedi.
“YAZA KADAR BİR ŞEYLERİ GÖRMEMİZ LAZIM”
Bakan Fidan, Rusya ile Amerika ortasındaki müzakereler ve Ukrayna’daki savaşla ilgili, Türkiye’nin orta buluculuk rolüne ait soruyu yanıtladı.
Ukrayna savaşında bir sona gelindiğine ait emareler olduğunu, burada tarafların hangi kurallar altında, nasıl ateşkese gideceklerine dair tartışmaların olduğunu belirten Fidan, Amerika ve Rusya’nın bu tartışmalar için temsilci atayacaklarını ve her iki tarafta da siyasi iradenin oluştuğunu söyledi.
Fidan, Amerikalıların dataları toplayıp daha sonra bir yol haritası üzerinde çalışacaklarını, bunları taraflara teklif edeceklerini belirterek şöyle konuştu:
“Bu haritaya kesinlikle tarafların, hem Rus tarafı olsun hem Ukrayna tarafının olsun, Avrupalıların olsun herkesin bir değişiklik talebi, teklifi olacak. Önümüzdeki birkaç ayın ben bu açıdan çok süratli ve ağır geçeceğini düşünüyorum, Ukrayna savaşını durdurma ismine. Yaza kadar bir şeyleri görmemiz lazım.”
“UKRAYNA PROBLEMİNDEKİ AMERİKAN KONUMU, SAYIN TRUMP’IN İLK BAŞTA ORTAYA KOYDUĞU POZİSYON”
Avrupa’nın temel prestijiyle Amerika ile birlikte yola çıkarak Ukrayna’da bir askeri plan geliştirdiğini söz eden Fidan, şu an ise Amerika’nın olmadığı bir denklemde Avrupa’nın seferber ettiği, hem siyasi hem askeri bütün metot ve kapasitenin aniden boşta kaldığını, Amerika denklemden çıkınca Rusya ile baş başa kalan bir Avrupa görüldüğünü, bunun da Avrupa güvenliğinin temellerinin sarsılması demek olduğunu, zira Amerikalılarla oluşturdukları bir güvenlik ittifakı bulunduğunu lisana getirdi.
Fidan, Avrupa’ya Amerika’nın sağladığı güvenlik şemsiyesinin altında kurulan Avrupa Birliği, Avrupa demokrasileri, Avrupa iktisadı olduğunu, bütün bunların olmadığı bir dünyada Avrupalıların muazzam bir güvenlik krizi içine girdiklerini ve bunu da şu anda tartıştıklarını gördüklerini belirterek şu değerlendirmede bulundu:
“Ukrayna problemindeki Amerikan konumu, Sayın Trump’ın ilk başta ortaya koyduğu konum, ‘Ruslarla alakaları normalleştirmeliyiz, savaşı durdurmalıyız, milyonlarca insanın mevti artık son bulmalı’ durumu bu noktada çok farklı bir ileti gönderiyor Avrupa’ya. Artık, Avrupalıların, bu Almanya’daki çıkan seçimden sonra da gördük, kazanan önder Sayın Merz de söyledi. Artık yaza kadar belki Avrupa Birliği yahut Avrupa ülkeleri, diğer bir güvenlik yapısı içinde kendilerini bulmak isteyebilirler, NATO’nun dışında.”
“UMARIM GEÇİRİRLER”
Fidan, Türkiye’nin AB üyeliğine ait soruya şöyle karşılık verdi:
“Avrupa Birliği’ne ait, Türkiye’nin, dün Cumhurbaşkanı’mız kabine sonrasında da söz etti, bizim hala resmi olarak görüşümüz AB üyeliğidir. Bu husustaki perspektifimiz siyasi irade tarafından değiştirilmedi. Ancak Avrupalıların biliyorsunuz kimlik siyasetlerinden ötürü Türkiye’yi içine almama üzere bir konusu var. Artık yeni devirde, yeni koşullar altında bunu tekrar gözden geçirirler mi? Umarım geçirirler.”
“BUNU SAVUNAN DÜNYADA HERHALDE İKİ ÜLKE ÇIKAR. BİR AMERİKA, BİR İSRAİL”
Gazze’de ateşkesin sona ermesi ve İsrail’in akınlarına devam etmesi ihtimaline ait değerlendirmesi sorulan Fidan, bunun düzgün olmayacağını belirterek, “Burada alışılmış ki bilhassa başta Mısır, Ürdün, Körfez ülkeleri olmak üzere bir hal geliştirmeleri gerekiyor. Yani İsrail’e karşı bir tutum geliştirmeleri gerekiyor. Bu tutumlar tolere edilebilir değil.” dedi.
Fidan, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’yi devralma ve Filistinlileri zorla yerinden etme planını Türkiye’nin kabul etmeyeceğini ve bu planın ciddiye alınmaması gerektiğini vurguladı.
Türkiye’nin bu husustaki halinin net olduğunun altını çizen Fidan, “Bunu savunan dünyada herhalde iki ülke çıkar. Bir Amerika, bir İsrail. Onun dışında dünyanın geri kalanı buna karşı.” diye konuştu.
Bu planı “akıl tutulması” olarak nitelendiren Fidan, Arap ülkelerinin, Gazze’nin tekrar inşası, idaresi, yönetimi ve güvenlik hususlarıyla ilgili bir plan üzerinde çalıştığını tabir etti.
“HAMAS BİR FİKİR, HAMAS BİR İDEOLOJİ”
Bakan Fidan, gelecekte Hamas’ın Gazze’deki rolüne ait soruyu, Hamas’ın Filistin Devleti’nin altında bulunan öbür siyasi partiler gibi meşru bir parti olduğuna dikkati çekerek yanıtladı.
Bakan Fidan, şunları ifade etti:
“Bir direniş hareketi. İşgal olduğu için de silahlı uğraş içinde kendini bulmak zorunda kalan bir hareket. Artık Gazze’nin geleceğinde Filistin İdaresi gelir, birileri gelir orada bir idarede bulunabilirler. Fakat birçok gözlemcinin ve devlet adamının da söz ettiği üzere Hamas yalnızca bireylerden oluşan bir tertip değil. Hamas bir fikir, Hamas bir ideoloji.”
Fidan, Hamas’ın İsrail işgalinin doğurduğu bir ideoloji olduğunu belirterek, işgal, aşağılanma, zulüm devam ettiği sürece Hamas’ı odak noktası olarak göstermenin, sorunun kendisini saklamak olduğunu söyledi.
Problemin Filistin topraklarının işgal altında tutulması olduğuna işaret eden Fidan, “Filistinlilerin şayet devleti olur, 1967 hudutları içinde yaşadıkları bir alan olur da ‘Biz buna karşın İsrail’e saldıralım’ derlerse, işte o vakit Filistinliler en büyük hatası işliyor demektir. Lakin kendileri işgal altındayken, her türlü temel haklarından yoksun bırakılmışken bu beşerler ne yapacaklar? Münasebetiyle bugün Hamas sarfiyat, yarın Hamas’tan daha dirençli, daha savaşkan öbür bir yapı gelir.” değerlendirmesinde bulundu.
“ÖlLMEK DIŞINDA DERMANI KALMAYAN MİLLET NE YAPSIN?”
Fidan, “Bölge ülkeleri, Türkiye de dahil geleceğiz, biz de bu bahiste yardımcı olacağız. Şayet bir ülkeye, siz bir millete devletini veriyorsunuz, topraklarını veriyorsunuz, egemenliğini veriyorsunuz, ona karşın etrafa saldırganlık yapıyorsa, o vakit da biz daima birlikte bir ortaya gelir o saldırganlığı bastırırız. Lakin artık işgal altında olan, yıllardır aşağılanmış bir millet. Ölmek dışında öteki bir devası kalmayan millet ne yapsın?” dedi.
Sudan’daki gelişmelere ait de Fidan, bu ülkedeki iç savaşın İslam dünyasında görmek istemedikleri bir görüntü olduğunu söyledi.
Fidan, ülkede milyonlarca insanın yerinden edildiğini ve Türkiye olarak buraya insani yardım göndermeye çalıştıklarını belirterek, İslam dünyasının bu probleme çok yakından bakması gerektiğini kaydetti.
Bakan Fidan, Türkiye’nin dış siyasetinin yapan rolünün çok kıymetli olduğunun altını çizerek, “Cumhurbaşkanı’mız (Recep Tayyip Erdoğan) olduğu sürece, bizler olduğumuz sürece hakikaten bu siyasetin hem bölgemize hem dünyaya hayırlar getirdiğine daima inanmışımdır.” tabirini kullandı.
Röportajın ikinci kısmının yarın yayınlanması bekleniyor.
