Sorun Türkiye kaynaklı mı? Barzani’den petrol açıklaması
rak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, Orta Doğu Araştırma Enstitüsü (MERI) tarafından düzenlenen forumun “Çalkantılı Bir Bölgede Irak Kürdistan Bölgesi” başlıklı panelinde gündemdeki bahislere ait değerlendirmelerde bulundu.
IKBY’den Ceyhan Limanı’na petrol akışının tekrar başlatılması konusunda Irak merkezi hükümetiyle yapılan görüşmelere ait soruya cevap veren Barzani, “Bazı partiler petrol sıkıntısının siyasi bir sorun olduğuna inanıyor. Biz petrole hiçbir vakit siyasi bir sorun olarak bakmadık. Petrol problemi ekonomik bir sorundur.” ifadelerini kullandı.
“BU BAHİSTE TÜRKİYE’DEN YANA SORUN YOK”
Petrol ihracatının durmasının Irak’a 15 milyar dolar ziyana mal olduğunu vurgulayan Neçirvan Barzani, “Türkiye yurt dışına petrol ihraç etmemize müsaade verdi ve bunu daha çok Irak’a ve Kürdistan Bölgesi’ne yardım etmek için yaptı, bundan hiçbir karı olmadı. Biz ne Türkiye’ye petrol sattık ne de Türkiye bizde petrol alma konusunda baskı yaptı. Mevcut durumda petrolün boru sınırlarıyla ihraç edilmemesinde en büyük ziyanı gören Irak’tır.” değerlendirmesinde bulundu.
Barzani, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Irak, yanılmıyorsam şu ana kadar en az 15 milyar dolar kaybetti. Kürdistan Bölgesi’nin petrol konusundaki kontratlarının Irak’ınkinden farklı olduğunu söylüyorlar. Bizim kontratlarımız paydaşlık sözleşmeleridir, Irak’ta var olan şey daha çok bir hizmet mukavelesidir. Örneğin, Irak’taki üretime varil başına 26 ila 27 dolar ayırıyorlar lakin neden Kürdistan Bölgesi’ndekine 20 dolar belirliyorlar? Bağdat’tan bu mevzuyu siyasi açıdan değil ekonomik açıdan yanlışsız ve akıllı bir formda ele alması gerektiğini düşünüyorum. Ekonomik olarak Irak’ın nerede kaybettiğine, nerede kazandığına bakması gerekiyor. Bence hakikat tahlil, Kürdistan petrolünün de Irak petrolü üzere tekrar ihraç edilmesidir. Bu mevzuda Türkiye’den yana bir sorun yok. Sorun Türkiye’de değil, sorun Bağdat’ta.”
Ne olmuştu?
Irak, Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) çıkardığı petrolü Kerkük-Ceyhan ham petrol boru çizgisi üzerinden ithal etmesinin iki ülke ortasındaki muahedeyi ihlal ettiğini savunarak 2014 yılında tahkim davası açmıştı. Irak’ın 25 Mart 2023 tarihinde Milletlerarası Tahkim Mahkemesi’nde açtığı davayı kazanmasının akabinde, IKBY’den Türkiye’ye gelen günlük 450 bin varillik petrol ihracatı durmuştu.
Tahkim mahkemesinin ayrıyeten Türkiye’nin Irak idaresine 1,4 milyar dolar ödemesine karar verdiği aktarılmıştı. Lakin Türkiye Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, tek taraflı bir tazminat ödemesinin gerçekleşmeyeceğini, iki tarafın da kabul edilen ve reddedilen talepleri olduğunu, iki tarafın da tazminat ödeyeceğini duyurmuştu.
Bağdat ile Erbil idareleri, Nisan 2023’ün başında başında Türkiye üzerinden petrol ihracatına devam edilmesi için muahedeye varmıştı lakin boru sınırından petrol akışı şimdi sağlanmadı. IKBY’den yapılan açıklamada, Türkiye’ye petrol ihracatının müzakerelerin tıkanması yüzünden hâlâ başlamadığı bildirilmişti. IKBY Dış Bağlar Sözcüsü Lawk Ghafuri, “Petrol akışıyla ilgili ilgili her şey artık Bağdat ve Ankara’nın elinde, her iki taraf da petrol akışını yine başlatmak için bir muahedeye varmalı.” demişti.
