ABD’den Netanyahu’yu çıldırtan yazı: Trump gerçeği anladı, İsrail’i saf dışı bırakacak

New York Times (NYT) gazetesi köşe müellifi Thomas Friedman, “Bu İsrail hükümeti bizim müttefikimiz değil” başlıklı haberinde, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, kendi çıkarlarını İsrail’in ve ABD’nin çıkarlarının önüne koyduğunu belirtti.

“TRUMP HAYATİ BİR GERÇEĞİ ANLAMAYA BAŞLADI”

Friedman, Trump’ın gelecek hafta Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar önderleriyle görüşmeyi planlamasının lakin İsrail Başbakanı Netanyahu ile görüşmeyi planlamamasının “hayati bir gerçeği anlamaya başladığını” gösterdiğini söz etti.

Mevcut İsrail hükümetinin “ABD’nin bölgedeki temel çıkarlarını tehdit edecek şekilde” davrandığını öne süren Friedman, “Netanyahu bizim dostumuz değil.” tabirini kullandı.

TRUMP NETANYAHU’YA NET BİLDİRİ VERDİ

Friedman, Netanyahu’nun Trump’ı aptal olarak gördüğünü belirterek, ABD’nin Hamas, İran ve Husilerle yürüttüğü bağımsız müzakereler aracılığıyla Trump’ın Netanyahu’ya, “kendisini satın alamayacağını” gösterdiğini aktardı.

“Aşırı milliyetçi, mesihçi” İsrail’in ABD’nin müttefiki olmadığını vurgulayan Friedman, bu hükümeti İsrail tarihinde önceliği Arap komşularıyla bir ortada yaşamanın getireceği yararlar olmayan bir idare olarak tanımladı.

ABD’NİN ÇIKARLARINA ZİYAN VERİYOR

Friedman, mevcut İsrail hükümetinin önceliğinin “Batı Şeria’nın ilhakı, Gazze’deki Filistinlilerin sürülmesi ve orada İsrail yerleşimlerinin yine kurulması” olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“Çünkü Netanyahu hükümeti aşırılık yanlısı gündemi doğrultusunda bizim çıkarlarımıza ziyan vermektedir. Netanyahu’nun başka ABD liderlerine yaptığı üzere sizi ezip geçmesine müsaade vermemeniz sizin için bir övünç kaynağıdır. Seleflerinizin bölgede inşa ettiği ABD güvenlik mimarisini savunmak da hayati kıymet taşımaktadır.”

“ABD-ARAP-İSRAİL İTTİFAKI, ABD’NİN ÇIKARLARINA HİZMET EDİYOR”

Friedman, mevcut ABD-Arap-İsrail ittifakının yapısının 1973’te eski Lider Richard Nixon ve eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger tarafından Rusya’yı bölgeden çıkarmak ve ABD’yi bölgede baskın global bir güç haline getirmek üzere kurulduğunu kaydetti.

Söz konusu yapının o vakitten bu yana ABD’nin jeopolitik ve ekonomik çıkarlarına hizmet ettiğini belirten Friedman, bu yapının büyük ölçüde ABD ile İsrail’in iki devletli tahlile yönelik taahhüdüne dayandığını aktardı.

“Siz de birinci devrinizde Gazze ve Batı Şeria’da bir Filistin Devleti kurulmasını öngören planınızla bunu ilerletmeye çalıştınız. Elbette bu plan, Filistinlilerin İsrail’i tanıması ve kurulacak devletin silahsızlandırılmış olmasını kabul etmesi şartına bağlıydı.” sözlerini kullanan Friedman, Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırısı öncesinde Netanyahu idaresinin “bölgedeki ABD güvenlik ve barış mimarisi yerine Batı Şeria’nın ilhakını öncelik haline getirdiği” değerlendirmesi yaptı.

“NETANYAHU, KENDİ ÇIKARLARINI İSRAİL’İN VE ABD’NİN ÇIKARLARININ ÖNÜNE KOYDU”

Friedman, eski Lider Joe Biden idaresinin yaklaşık bir yıl boyunca İran’a karşı istikrar sağlayarak Çin’i bölgeden uzaklaştırıp ABD – Suudi Arabistan güvenlik muahedesinin Kongre’den geçmesinin yolunu açacak iki devletli tahlil hakkında Filistin idaresiyle diyalog başlatmayı kabul etmesini istediğini tabir etti.

Netanyahu’nun bu talebi “kabinesindeki Yahudi üstünlükçülerin hükümeti devireceklerini söylemesi üzerine reddettiğini” belirten Friedman, “Birden fazla yolsuzluk suçlamasıyla yargılanan Netanyahu, başbakanlık müdafaasını kaybedemezdi. Bu müdafaa ona hem yargı sürecini uzatma hem de olası bir mahpus cezasından kaçınma imkanı tanıyordu.” sözlerini kullandı.

Friedman, İsrail ile Suudi Arabistan ortasında Filistinlilerle iki devletli tahlil gayretine dayalı alakaların normalleşmesinin tüm Müslüman dünyasını İsrailli turistlere ve yatırımcılara açacağı, Musevilerle Müslümanlar ortasındaki global tansiyonları azaltacağı ve bölgedeki ABD avantajlarını pekiştireceğini belirterek, “Netanyahu, kendi çıkarlarını İsrail’in ve ABD’nin çıkarlarının önüne koydu.” değerlendirmesinde bulundu.

Netanyahu’nun “2 yıl boyunca herkesi oyaladığını” belirten Friedman, tarafların artık İsrail’in kelam konusu muahede içinde yer almasını beklemediğini kaydetti.

Friedman, “Netanyahu, Gazze’ye tekrar girmeye hazırlanıyor ve Filistin halkını, bir tarafı Akdeniz, öteki tarafı Mısır hududu olan dar bir köşeye sıkıştırmayı planlıyor.” sözünü kullanarak, bu atağın İsrail’e yönelik “daha fazla savaş suçu” suçlamasını gündeme getirebileceğine ve Netanyahu’nun “ABD idaresinin kendisini korumasını” bekleyebileceğine dikkati çekti.

“NETANYAHU’NUN GAZZE’Yİ TEKRAR İŞGAL PLANI KALICI BİR İSRAİL ASKERİ İŞGALİNİ AMAÇLIYOR”

Friedman, “Hamas liderliği, esirleri hür bırakmalı ve Gazze’den uzun vakit evvel çekilmeliydi, böylelikle İsrail’in savaşı sürdürme mazereti kalmazdı.” sözünü kullandı.

“Netanyahu’nun Gazze’yi tekrar işgal planı, Hamas’a karşı ölçülü bir alternatif oluşturmak değil. Bu, kalıcı bir İsrail askeri işgalini ve tüm Filistinlilere baskı uygulayarak bölgeden çıkmalarını sağlamayı amaçlıyor.” değerlendirmesinde bulunan Friedman, bu durumun “Akdeniz kıyısında bir Vietnam’a” neden olabileceğini belirtti.

İsrail’in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in 5 Mayıs’ta yaptığı, “Gazze’nin kalıcı işgaline” yönelik açıklamalarına değinen Friedman, mahallî nüfusun “Gazze Şeridi’nin dörtte birinden daha küçük bir alana sıkıştırılacağını” vurguladı.

Friedman ayrıyeten, İsrailli askeri uzman Amos Harel’in bahse ait bir tahlilindeki “İsrail ordusunun asker kaybını en aza indirmek emeliyle daha agresif bir güç kullanmayı planladığına ve bu durumun, Gazze’deki sivil altyapının büyük ölçüde yok olmasına yol açabileceğine” yönelik yorumuna dikkati çekti.

Harel’in, kelam konusu stratejisinin, sivillerin insani yardım kamplarına zorla yerleştirilmesine, besin ve ilaç ıstırabına, yeni kitlesel sivil vefatlarına neden olabileceğini öngördüğünü aktaran Friedman, Harel’e nazaran bu gelişmelerin “daha fazla İsrailli siyasi ve askeri önderin kişisel seviyede milletlerarası hukuk önünde yargılanmasına yol açabileceğini” kaydetti.

Friedman, bu yaklaşımın yalnızca İsrail için değil, ABD’nin Orta Doğu’daki müttefikleri için de “ciddi sonuçlar” doğurabileceğini belirterek, Ürdün ve Mısır’ın, Netanyahu’nun Filistinlileri Gazze ve Batı Şeria’dan sürerek bu iki ülkeye yönlendirmeye çalıştığından kaygı duyduğunu aktardı.

“Filistinlilerin umutlarının büsbütün yok olmasının bölgede ABD-Arap-İsrail güvenlik entegrasyonunu genişletmeye yönelik isteği azaltabileceğine” işaret eden Friedman, bunun İran ve Çin’e karşı uzun vadeli stratejik kazanımlar sağlayabileceği değerlendirmesinde bulundu.

Friedman, “Sayın Lider, Orta Doğu konusunda âlâ ve bağımsız içgüdüleriniz var, bunları izleyin. Aksi takdirde şu acı gerçeğe hazırlıklı olmalısınız: Yahudi torunlarınız, Yahudi devletinin dışlanmış devlet olarak görüldüğü bir dünyada büyüyen birinci jenerasyon olacak.” tabirlerini kullandı.

Haaretz gazetesinin 7 Mayıs tarihli haberinden alıntı yapan Friedman yazısında, “Gazze Şeridinde öldürülen 18 bini çocuk olmak üzere 52 binden fazla Filistinlinin sayısını görmezden gelmeye devam edebilir, sayıların güvenilirliğini sorgulayabilir, tüm baskı, inkar, ilgisizlik, uzaklık koyma, olağanlaştırma ve yasallaştırma sistemlerini kullanabiliriz. Bunların hiçbiri acı gerçeği değiştirmeyecektir: İsrail onları öldürdü. Bunu bizim ellerimiz yaptı. Gözlerimizi kaçırmamalıyız. Uyanmalı ve yüksek sesle haykırmalıyız: Savaşı durdurun.” sözlerine yer verdi.