ABD İran’ı vurdu! Dünyadan peş peşe tepkiler! Çin ve Rusya’dan sert mesajlar!

ABD Başkanı Donald Trump, sabah saatlerinde İran’da Fordo, Natanz ve İsfahan olmak üzere üç nükleer tesise hava saldırısı düzenlediklerini açıkladı. İran, ABD’nin saldırısının  akabinde, İsrail’in orta ve kuzey bölgelerine yönelik yeni bir füze saldırısı gerçekleştirdi.

RUSYA’DAN KINAMA

Rusya Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik taarruzlarını şiddetle kınadıklarını ve bunun memleketler arası hukuku ihlal ettiğini bildirdi.

Bakanlık, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik taarruzlarına ait yazılı açıklama yaptı.

Egemen bir devlete yönelik taarruzların sorumsuz bir karar olduğu belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Rusya, İsrail’in taarruzlarının akabinde, ABD’nin İran’daki kimi nükleer tesislere yönelik taarruz düzenlemesini şiddetle kınıyor. Hangi argümanlar kullanılırsa kullanılsın, hükümran bir devletin topraklarına füze ve bombalı akın düzenleme kararı, milletlerarası hukuk, Birleşmiş Milletler (BM) Kuralı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) kararlarını ihlal ediyor. Bilhassa BMGK daimi üyesi olan ülkenin bunu yapması kaygı verici.”

“ABD VE İSRAİL’E BİRLİKTE KARŞI KOYMAK LAZIM”

Bu hücumun oluşturabileceği radyolojik sonuçların kıymetlendirilmesi gerektiği vurgulanan açıklamada, “bunun bölgesel ve global güvenliği baltalayan tehlikeli gerginlik döngüsünü ve Orta Doğu’da çatışmanın büyümesi riskini daha da artırdığının” altı çizildi.

İran’a yönelik taarruzların, Milletlerarası Atom Gücü Ajansı’nın (UAEA) kontrol ve izleme sistemine dayalı Nükleer Silahların Yayılmasını Tedbire Mutabakatı’na (NPT) ziyan verdiği kaydedilen açıklama, UAEA’nın ve BMGK’nin buna reaksiyon göstermesi gerektiği vurgulandı.

Açıklamada, “ABD ve İsrail’in çatışmacı aksiyonlarına birlikte karşı koymak lazım. Saldırganlığı sona erdirmeye, durumun siyasi ve diplomatik yola döndürülmesi için şartların yaratılması tarafında teşebbüslerde bulunmaya çağırıyoruz.” tabirleri kullanıldı.

KREMLİN’DEN AÇIKLAMA

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rus haber ajansı TASS’a açıklamada bulundu.

ABD’nin İran’a saldırısının akabinde Putin’in Trump’la görüşme planının bulunup bulunmadığı sorusuna Peskov, “Şimdilik yok lakin muhtemel temas süratle kararlaştırılabilir.” karşılığını verdi.

ÇİN’DEN AÇIKLAMA!

Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, ”ABD’nin İran’a ve kontrol altındaki nükleer tesislere yönelik saldırısını şiddetle kınıyoruz.” ifadelerini kullandı

HİNDİSTAN

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile telefon görüşmesinde, Orta Doğu’daki tansiyonlardan tasa duyduklarını belirtti.

Modi, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği hücumlarla başlayan tansiyonun akabinde X toplumsal medya hesabından açıklama yaptı.

Pezeşkiyan ile telefonda “mevcut durumu ayrıntılıca görüştüğünü” belirten Modi, artan tansiyon nedeniyle derin kaygı duyduklarını söz etti.

Modi, tansiyonun düşürülmesi, diyalog ve diplomasi yolunun seçilmesi ve bölgedeki barışın bir an evvel sağlanması konusunda acil davet yaptıklarını belirtti.

LÜBNAN

 Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, İsrail ile İran ortasındaki son tansiyonun ve bu sabah İran’daki nükleer tesislere düzenlenen akınların, bölgesel güvenlik ve istikrarı tehdit ettiğini belirtti.

FİNLANDİYA

Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo, ABD’nin İran’a akınları sonrası gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirterek, müzakere masasına dönülmesi davetinde bulundu.

Orpo, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, ABD’nin, İran’ın nükleer tesislerini gaye alan ataklarının akabinde gelişmeleri yakından takip ettiklerini ve Avrupa Birliği (AB) Komitesi Lideri Ursula von der Leyen ile görüştüğünü belirtti.

BAE

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), ABD’nin İran’daki üç nükleer tesise düzenlediği hücumun akabinde bölgede artan tansiyon nedeniyle derin telaş duyduğunu belirterek, tansiyonun derhal durdurulması davetinde bulundu.

BAE Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “BAE, bölgede devam eden tansiyondan ve İran’ın nükleer tesislerinin amaç alınmasından büyük telaş duymaktadır.” tabirleri kullanıldı.

FRANSA

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, ABD’nin İran’ın nükleer programına ait 3 tesisine yönelik saldırısını kaygıyla not ettiklerini, atağın planlamasına ve icrasına katılmadıklarını belirtti.

Barrot, ABD’nin İran’da 3 nükleer tesise saldırmasına ait X hesabından açıklama yaptı.

İsrail’in İran’a taarruzlarıyla başlayan çatışmanın genişlemesine neden olabilecek gerginliğin artmasını engellemek ismine taraflara itidal davetinde bulunan Barrot, “ABD’nin İran’ın nükleer programına ait 3 tesisine yönelik saldırısını tasayla not ettik. Hücumun planlamasına ve icrasına katılmadık.” sözlerini kullandı.

İTALYA

İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırısının, nükleer silah üretimine büyük ziyan verdiğini ve bu akının akabinde tansiyonun azalmasını umduklarını belirtti.

ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırısının akabinde Tajani, hususa ait yazılı bir açıklama yaptı.

Açıklamada, “Tüm bölge için bir tehlike oluşturan nükleer silah üretimine büyük ziyan veren bu taarruzdan sonra hakikaten tansiyonun azalmasını umuyoruz. İran müzakere masasına otursun.” tabirlerini kullandı.

BM

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, ABD’nin İran’daki nükleer saldırısından derin kaygı duyduklarını bildirdi.

Türk, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik ataklarına reaksiyon gösterdiği X paylaşımını alıntılayarak değerlendirmelerde bulundu.

“Yaşanan son gelişmeler ve ABD’nin İran’daki nükleer tesise karşı güç kullanmasından derin tasa duyuyoruz.” sözlerini kullanan Türk, bu mevzuda Guterres’in açıklamasına katıldıklarını belirtti.

YUNANİSTAN

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerini maksat alan saldırısının akabinde itidal ve görüşmelerin tekrar başlatılması davetinde bulundu.

Sosyal medya hesabından kıymetlendirme yapan Miçotakis, bölgedeki tansiyonun daha fazla tırmanmasının önlenmesi gerektiğini vurguladı.

NORVEÇ

Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, ABD’nin İran’a taarruzlarından derin tasa duyduklarını ve ABD’nin savaşa direkt dahil olduğunu söyledi.

Eide, ABD’nin, İran’ın nükleer tesislerini amaç alan hücumlarına ait, Norveç basınına açıklamalarda bulundu.

ABD’nin İran’a yönelik ataklarının Orta Doğu’daki çatışmaları tırmandırması nedeniyle derin tasa duyduklarını tabir eden Eide, “Bu (ABD’nin), İsrail’in İran’a saldırmasıyla başlayan savaşa direkt katıldıkları manasına geliyor.” dedi.

KUVEYT

Kuveyt, İran’daki olayları ve bilhassa nükleer tesislerin maksat alınmasını derin bir telaşla takip ettiklerini bildirdi.

Kuveyt Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerini gaye almasına ait yazılı açıklama yayımladı.

Açıklamada, “İran’daki bir dizi nükleer tesisin amaç alınması önemli bir gelişme olup, bölgenin ve dünyanın güvenlik ve istikrarı açısından tehlikeli sonuçlar doğurabilecek bir tehdit oluşturuyor.” sözlerine yer verdi.

Kuveyt, ayrıyeten 13 Haziran 2025’te yayımladığı ve İran’ın egemenliğine yönelik hücumları kınadığı evvelki açıklamasını hatırlatarak, memleketler arası hukuk ve kontratların açık bir ihlali manasına gelen bu çeşit aksiyonların kabul edilemez olduğunu yineledi.

AB 

Avrupa Birliği (AB) Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, ABD’nin İran’a hücumları üzerine Tahran’ın asla nükleer silaha sahip olmaması gerektiğini belirterek, “Şimdi İran’ın muteber bir diplomatik tahlile başvurmasının vakti.” değerlendirmesinde bulundu.

İNGİLTERE

İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik taarruzlarında yer almadıklarını açıkladı.

Lammy, X’ten yaptığı paylaşımda, “İran’ın hiçbir vakit nükleer silahı olmamalı. ABD, global topluma tehdit olabilecek bir durumu hafifletmek için harekete geçti. İngiltere, bu taarruzlara katılmadı.” tabirlerini kullandı.

İran’a itidalli davranma ikazında bulunan Lammy, krizi sona erdirmek için diplomatik tahlil arama daveti yaptı.

Savunma Bakanı John Healey de İngiltere’nin bu ataklarda yer almadığını yineleyerek, “İngiliz askeri çalışanı ve üslerinin güvenliği benim için önceliktir. Güçlerimiz en üst düzeyde korunuyor. Bu hafta yeni jetler konuşlandırdık.” sözlerini kullandı.

MISIR

Mısır, ABD ve İsrail’in İran’a yönelik taarruzlarıyla bölgede süratle tırmanan tansiyonun bölgesel ve global güvenliği tehdit ettiğini belirterek tahlilin askeri değil siyasi olması gerektiğini vurguladı.

Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Kahire idaresinin İran’daki son gelişmeleri “büyük bir kaygıyla” takip ettiği tabir edildi.

Açıklamada, ABD’nin İran’daki nükleer tesisleri maksat alan akınlarıyla ivme kazanan tırmanışın, bölgesel ve milletlerarası güvenlik ile istikrarı tehdit eden önemli sonuçlar doğurabileceği uyarısı yapıldı.

IRAK

 Irak hükümeti, İran’daki nükleer tesislerin vurulmasının Orta Doğu’da güvenlik ve barışı önemli halde tehdit ettiğini ve bölgesel istikrarı büyük risklere açık hale getirdiğini belirtti.

Irak Hükümet Sözcüsü Basim Avvadi, İran’daki nükleer tesislerin ABD tarafından vurulmasına ait yazılı açıklama yaptı.

“İran’daki nükleer tesislerin vurulması Orta Doğu’daki güvenlik ve barışı önemli halde tehdit ediyor ve bölgesel istikrarı büyük risklere açık hale getirdi.” diyen Avvadi, memleketler arası bağlantılarda güç kullanımını reddettiklerini vurguladı.

ALMANYA

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İran’a yaptığı davette, ABD ve İsrail ile derhal müzakerelere başlamasını ve çatışmanın diplomatik tahlile kavuşturulmasını istedi.

Almanya Başbakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Friedrich Merz, İran’a, ABD ve İsrail ile derhal müzakerelere başlaması ve çatışmanın diplomatik bir tahlile kavuşturulması davetinde bulundu.” sözü kullanıldı.

Açıklamada, İran’ın nükleer tesislerine yapılan hücumların akabinde, Merz başkanlığındaki Federal Hükümet Güvenlik Kabinesi’nin bu sabah toplandığı bildirildi.

ABD ve İsrail’in hava hücumları sonucu İran’ın nükleer programının büyük bir kısmının ziyan gördüğü lakin kesin hasar tahlilinin daha sonra yapılabileceği tabir edilen açıklamada, Merz’in gün içinde Avrupa Birliği ve ABD’deki ortaklarıyla bir sonraki adımlar konusunda yakın istişarelerde bulunacağı kaydedildi.

KATAR

Katar, ABD’nin İran’a yönelik hücumlarıyla başlayan tansiyonun hem bölgede hem global seviyede “felaket sonuçları olabileceği” uyarısı yaptı.

Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, gelişmelerin büyük bir tasayla takip edildiği belirtilerek taraflara itidal davetinde bulunuldu.

Tüm askeri operasyonların durdurulması gerektiği vurgulanan açıklamada, “İran’daki nükleer tesislerin gaye alınmasıyla ortaya çıkan bu tırmanıştan derin hüzün duyuyoruz. Askeri yollarla tahlile ulaşmak mümkün değildir. Tüm tarafları itidale ve diyalog yerine dönmeye çağırıyoruz.” sözleri kullanıldı.

Açıklamada, “bölgedeki mevcut tansiyonun daha da tırmanmasının felaket sonuçları olabileceği ihtarında bulunularak” diplomatik yollarla tahlil arayışının ehemmiyetine dikkat çekildi.

PAKİSTAN

Pakistan, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere saldırmasını kınayarak Birleşmiş Milletler (BM) Kaidesi’ne nazaran, İran’ın kendini savunma hakkının bulunduğunu bildirdi.

Pakistan Dışişleri Bakanlığından ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırısına ait açıklama yapıldı.

Açıklamada, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırısı kınanarak bölgedeki tansiyonun daha da artmasından telaş duyulduğu kaydedildi.

Bu çeşit atakların “uluslararası hukuku ihlal ettiği ve BM Kuralı’na nazaran İran’ın kendini savunma hakkının bulunduğu” belirtilen açıklamada tansiyonun daha da artmasının “bölgede ve ötesinde önemli ziyan verici sonuçlarının” olacağı uyarısı yapıldı.

Açıklamada, sivillerin can ve mal güvenliğine hürmet gösterilmesi ve çatışmanın derhal sona erdirilmesi gerektiği vurgulanarak taraflara memleketler arası hukuka uyma, diplomasi ve diyaloğa yönelme davetinde bulunuldu.

SUUDİ ARABİSTAN

Suudi Arabistan, ABD’nin İran’daki nükleer tesisleri gaye alan akınlarını kınayarak bölgede “istikrarı sağlayacak siyasi çözüm” davetinde bulundu.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada “Riyad’ın ABD’nin nükleer tesislerini amaç aldığı kardeş ülke İran’daki gelişmeleri büyük korkuyla takip ettiği” belirtildi.

İran’ın egemenliğinin ihlali kınanan açıklamada, itidal, sükunet ve gerginliği tırmandırmaktan kaçınılması için her türlü eforun gösterilmesi gerektiği kaydedildi.

Açıklamada, milletlerarası toplumdan, bu son derece hassas şartlarda, krizin sona erdirilmesi, bölgede güvenlik ve istikrarın sağlanması için yeni bir sayfa açılmasını sağlayacak siyasi tahlile ulaşmak emeliyle uğraşların artırılması daveti yapıldı.

KOLOMBİYA

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, ABD idaresine İran ile savaşa girilmemesi davetinde bulundu.

Petro, X toplumsal medya platformundaki açıklamasında, Donald Trump idaresine seslendi.

Cumhurbaşkanı Petro, “Trump idaresi, İran ile bir savaşa ve Gazze’deki soykırıma dahil olmamalıdır. Tersine, savaşın ve soykırımın önlenmesi için sorumluluk almalıdır. Bu çağrıyı, Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) Başkanı olarak yapıyorum.” ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Trump, İran’da Fordo, Natanz ve İsfahan olmak üzere üç nükleer tesise hava saldırısı düzenlediklerini açıklamıştı.