Emperyalizm’e ilk reddiye: Türkiye’de İslamcılığın Doğuşu

Medrese Yayınevi, bir müddettir gazeteci ve mütefekkir Sadık Albayrak’ın kitapçılarda artık bulunamayan değerli yapıtlarını yine yayımlamaya başladı. Albayrak’ın en önemli 

çalışması olarak bilinen Son Evre Osmanlı Uleması’ndan sonra sırasıyla Meşihat, Şeriat, Tarikat Hengamesi ve Siyasi Boyutlarıyla Türkiye’de İslamcılığın Doğuşu da tekrar okuyucuyla buluştu. 

Albayrak, bilhassa Son Zaman Osmanlı Uleması’na yeni baskıda dört cilt ekledi ve Osmanlı’nın son yüzyılındaki ilmiye sınıfının biyografisini dokümanlar ve yazışmalar eşliğinde bizler için biraz daha manalı kıldı. Biyografi olarak yazılıp yayımlanmış eser, artık ilmiye sınıfına dair değerli bir ansiklopediye de dönüştü. Hem gündelik okurlar için bir müracaat kaynağı hem de akademisyenler için gümrah bir araştırma alanı açtı kitap. 

İSLAMCILIK NİYETİNİN TEMELLERİ

Albayrak’ın tekrar yayımlanan kitabını anlatan Mustafa Akar, Sabah Kitap’taki yazısında şu sözlere yer verdi: 

Medrese Yayınevi’nin çıkardığı Türkiye’de İslamcılığın Doğuşu, kökleri Tazminat devranına dayanan İslamcılık tartışmasının geçirdiği safhaları; bahsin değerli isimlerinin yazışmalarına, gazete/dergi makalelerine ve kitaplarına misaller vererek derli toplu bir biçimde okurun gündemine getiriyor. İslamcılık cereyanı, modernist akımlar karşısında vakitle değerli bir akıma dönüşmüştür. Batılıların fundamentalizm dedikleri ve bir manada “terör”le birleştirdikleri kavramın, bizim coğrafyamızda yeşillenen bir tartışmanın kesimi olduğunu ispat ediyor kitap. Ve İslamcılığın, Batılıların fundamentalizm dedikleri kavamla birebir şey olmadığını gösteriyor okura. Bu tezin çok kıymetli olduğunu düşünüyorum. 

(…)

Sadık Albayrak’ın Türkiye’de İslamcılığın Doğuşu çalışması, Tazminat’tan başlayarak Batılı hukuk, iktisat ve kültür yapısının Osmanlı topraklarında nasıl yaygınlık kazanmaya başladığını dokümanlar ve vesikalar eliyle anlatıyor. Müslümanlar, asırlardır devma eden İslam’ı yaşama ve yayma gayretlerinin Osmanlı’nın son yüzyılında sekteye uğrayacağını fark ettikleri anda, çok geçmeden Müslümanlar için uyanışa ve ulusal benliğe dönüşecek bir gayret başlattılar Bu uğraş, kısa bir vakit için memleketin temel sahipleri olan Müslümanlar ile Batılılar ortasında amansız bir hengameye dönüştü. Tesirleri bugün de devam eden bu fikir arbedesinin merhalelelerini İslamcılığın Doğuşu’ndan takip etmek mümkün. 

Kitap, öncelikle Sultan Abdülhamid Han’ın İslamcılık siyasetinin altını çiziyor. Abdülhamid Han periyodundaki İslam devlet ve anayasa hukukunun yorumu tartışmalarını ele alıyor.Tazminat paşalarının döünya görüşlerini ve ortalarındaki uyuşmazlıkları belirtip İttihad-ı İslam sıkıntısının altını çiziyor. Ayrıyeten Meşruiyetçilerin Türkizm ve İslamizm siyaseti, İslam İrşad Cemiyeti, azınlık sorunu, reformist arayışlar, Türkçü/İslamcı fkrin uyanışı, Pan-Türkizm hilafet ve cumhuriyet tartışması üzere değerli başlıkları bulabilirsiniz kitapta. Yeniden İslamcılık tartışmasının başlangıcında sahneye çıkan isimlerin tartışmaya sundukları katkılar da kitapta önemli bir yer tutuyor. Bu isimleri de sıralayalım: Reşid İstek, Musa Carullah, Seyyid Beyefendi,Bediüzzaman, AHmed Naim, Zeki Velidi… 

Sadık Albayrak’ın kitaplarının ehemmiyetini bugün tekrar idrak ediyoruz. İsrail’in tahrif edilmiş Tevrat ile Kabala ve Talmud kitaplarına dayandırdığı Müslümanların topraklarını ilak etme fikrinin kökleri Tazminat’taki tartışmalara dayanıyor.Bayrak nerede düşmeye başladı, yiğit düştüğü yerden ne vakit kalkacak? Bunları ve çok daha fazlasını Medrese Yayıynevi tarafından neşredilen bu kitaplarda bulabileceğimizi düşünüyorum.