Erkılınç: İnternet Haber Sitelerimiz Concorde Sendromu yaşıyor
Basın İlan Kurumu (BİK) Genel Müdürü Cavit Erkılınç, birçok internet haber sitesinin arama motorları ile geçmişten bugüne kurduğu ilgide daima olarak tek tarafın kazandığını belirterek, bu durumdaki haber sitelerinin adeta kaybedenin vazgeçmekten korktuğu Concorde Sendromunu yaşadığını söyledi.
Diyarbakır Kayapınar Halk Kütüphanesi’nde düzenlenen toplantıda Genel Müdür Erkılınç, bölgede 40 gazete ile 22 internet haber sitesinin resmî ilan ve reklam yayımladığını, 2 internet haber sitesinin de bekleme müddetinde bulunduğunu belirtti. Erkılınç, 2025 yılının birinci 3 ayında Diyarbakır Bölge Müdürlüğüne bağlı yayınlara 32 milyon 669 bin 720 TL’si resmî ilan, 478 bin 757 TL’si reklam olmak üzere toplam 33 milyon 148 bin 477 TL meblağında devlet dayanağı sağlandığını bildirdi.
Bu meblağların çok daha üstlere çıkmasını istediklerini kaydeden Erkılınç, bundan daha kıymetli gördükleri konunun ise mevcut ilanların gelişine dair devamlılığın sağlanması olduğunu söyledi.
Her yıl binlerce ilanı farklı münasebetlerle kaybettiklerini vurgulayan Erkılınç, “Resmî İlan Fiyat Tarifesinin yüksek bulunması bir yana; gazetelerimizin satış sayıları ile nitelik ve tesir gücü kaybı en büyük faktör olarak önümüze çıkıyor. Böylesi yayınların varlığı masada elimizi zayıflatmakla ve ilan kaçışına neden olmakla kalmıyor, reklamların diğer mecralara yönlenmesinde de başat rol oynuyor. Mesleğin gerçek sahipleri olarak sizler, tırnak içinde söylüyorum aranızdaki yanlışları düzeltmediğiniz yahut çemberin dışına çıkarmadığınız surece yol alamayacağımızı bilhassa vurgulamak istiyorum” dedi.
“İYİ NİYETİMİZE KARŞIN YANILTMA PEŞİNDELER”
Mesleğin devamlılığı ile resmî ilan ve reklam ekosisteminin korumasının geleceği olarak gördükleri internet haber sitelerine dair görüşlerini paylaşan Genel Müdür Erkılınç, şöyle devam etti:
“2022 yılında ‘özgür basını susturamazsınız’ manşetleriyle gayret ede ede Basın Kanununu değiştirerek internet haber sitelerinin müddetli yayın kapsamına alınmasını sağladık. Devlet kurumlarımızın ekonomik münasebetlerle kendileri açısından bakıldığında son derece haklı itirazlarına karşın gazetelerimizin çıkarına dokunmadan internet haber siteleri için farklı bir ilan ve reklam ekosistemi kurduk. Çalışanların; özlük hakları, basın kartları, protokol listelerinde yer alma üzere başka kazanımlarını zati biliyorsunuz. Buna karşılık haber sitelerimizden tek bir şey istedik: Samimi bir formda mesleğe yaraşır gazetecilik yapın. Mevzuatımızı da beklentilere nazaran şekillendirdik. Akademisyenler, bağlantı uzmanları, hukukçular ve meslek duayenlerinden oluşan 800’e yakın kişinin görüşünü aldık. O denli ‘ben yaptım, oldu’ üzere bir tutuma bürünmedik. Açık açık ‘sahayı bir görelim, gerekirse yönetmeliği güncelleriz’ diye de ilan ettik. Sözümüzde durduk, daha birinci yıl dolarken güçlü haber sitelerinin itirazlarına karşın yönetmeliğimizdeki taban trafik kurallarını yüzde 50 düşürdük. Lakin tüm bu yeterli niyetimizin ve gayretimizin karşılığında sitelerimizin bir kısmı takımda, yerde, ziyaretçi trafiklerinde, Kurumumuzu yanıltma teşebbüslerini sürdürdü. Ekseriyetle bunu gazetelerimiz, kendilerine ilişkin haber siteleri için yaptı. Üstelik, ‘kötü alışkanlıklarınızı gözbebeğimiz olan yeni mecraya taşımayın’ dememize karşın bu yaşandı.”
“YÖNETMELİĞE UYULSAYDI, BUNLARIN HİÇBİRİSİ YAŞANMAYACAKTI”
Konuşmasında internet haber sitelerinin arama motorlarıyla kurduğu bağlantıya değinen Erkılınç, ne Kurumun ne de BİK Analitik uygulamasının arama motorları ile uzaktan yakından ilgisi olmadığını vurgulayarak, “Kurum olarak biz şuna bakarız: Haber sitesi mevzuatımızda yer alan kurallara uyuyor mu, kaideleri yerine getiriyor mu, bunları yaparken sahteciliğe yahut aldatmaya yönelik aksiyonları var mı? Bunun ötesindeki her mevzu bizim dışımızdadır” biçiminde konuştu.
Algoritma değişikliklerinin akabinde ziyaretçi trafiklerinde yaşanan düşüşe dair tahlilin Basın İlan Kurumu’ndan beklenmemesi gerektiğini söz eden Erkılınç, şunları söyledi:
“Arama motorunun kodu üstte kalmış; bildirim hazırladık, hepinize müdürlüklerimiz aracılığıyla tek tek duyurduk lakin sen gereğini yapmamışsın. Arama motorundan para kazanacakmışsın; kazan, itirazımız yok. Lakin oradan para kazanmak uğruna beni yok sayma. Zira senin nezdinde en büyük ilan ve reklam veren aslında benim. ‘Arama motoru beni yasakladı, haber kategorisinde yer vermiyor yahut aramalarda çıkarmıyor. Bu nedenle haber siteme trafik alamıyorum’ deniyor. Kimse kusura bakmasın, ben de sorarım; sanki ne yaptın da yasaklandın? ‘Yok algoritma değişikliğine gitmiş, yok haberler silinmiş, yok trafikler alt üst olmuş’ biçiminde uzayıp giden bir sürü mazeret. Kelam konusu algoritma değişiklikleri haber sitelerinin bir kısmını etkiliyor, bir kısmını etkilemiyorsa; her bir yayına özel uygulama da yoksa bu durumda yapılması gereken öncelikle ‘nerede yanılgı yaptık’ sorusuna karşılık aramaktır. Geçtiğimiz yılın yaz aylarından bu yana haber sitelerimiz daima bu mevzuyu önümüze getiriyor. Bu sitelerin kaçı, algoritma değişikliklerinin neleri içerdiğine, neyi hedeflediğine bakmışlar sahiden merak ediyorum. Hazır beni yakaladınız, birkaçını söyleyeyim. Her şeyden evvel gerçek profil istiyor. ‘Dünya genelinde milyarlarca dolarlık ilan-reklam yayımlatıyorum, benden para kazanabilmek için gerçekte var olmayan bireyleri bana yönlendirme’ diyor. Devam edersem ‘içerikte özgünlük’, ‘güvenilirlik’ ve ‘kalite’ vurgusu yapıyor. Hatta talebini daha da açarak ‘bilgi derinliği’, ‘orijinallik’ ve ‘etkileşim’ kavramlarının altını çiziyor. Bizim mağdur sitelerimiz ne yapıyor; neredeyse 2 gün ortayla ‘Hurda araçta ÖTV indirimi’, 3 gün ortayla ‘Emekliye artırım müjdesi’ başlığı atıyor. Yeni Zelanda’da olmuş kazayı güya ülkemizde olmuş üzere servis ederseniz, bir gün biri çıkar, ‘yeter artık, dur’ der. Şayet internet haber sitelerimiz, 2023’te yayımlanan yönetmeliğimize uysalardı, bunların hiçbirisi başlarına gelmeyecekti, zira arama motorlarından evvel yapılması gerekenleri unsur madde sıralamıştık. Keza, algoritma değişiklikleri sonrasında bir tek okur kaybetmeyen haber sitelerimiz var, artık bizlere teşekkür ediyorlar.”
“ARAMA MOTORLARI İLE KURULAN BAĞDA TEK TARAF KAZANIYOR”
İnternet haber sitelerinin trafik elde edebilmek için yaptığı çalışmaları pahalandıran Genel Müdür Erkılınç, aramalarda birinci sırada yahut önde çıkmak, haber kategorisinde yer almak ya da ziyaretçi çekmek hedefiyle yapılan reklam harcamaları için “yazık” sözünü kullandı.
“Çok bilindik kelamdır fakat tabir edeyim: Taşıma suyla değirmen dönmez” diyen Erkılınç, tercih edilen yolu sürdürülebilir, üstesinden gelinebilir ve gerçekçi bulmadıklarının altını çizdi.
Erkılınç, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Saydığım hizmetleri alabilmek için ayda 150 bin lira harcayan haber siteleri biliyorum. Bir gün gelecek, bir halde sizleri kendisine bağımlı kılan arama motorları ve toplumsal mecralar, 250-500 bin lira isteyecek. Geçmişte markanızı tutundurmak, okurun eserinize talepte bulunmasını sağlamak yerine diğerinin vasıtasıyla, tahminen de sırtına basarak büyümek üzerine yaptığınız planlar geldi sizi vurdu. Çıkmak, kaçmak isteseniz de artık kurtulamıyorsunuz. Bugün kurduğunuz yalnızca maddiyata dayalı ilgi, hiç istemem lakin yarın yeniden sizleri olumsuz etkileyecek. Özetlemek gerekirse birçok internet haber sitesinin arama motorları ile geçmişten bugüne kurduğu bağ yayınlarımız tarafıyla çarpıktır, gerçekte tek tarafın kazandığı, yayınlarımızın kaybettiği bir tertiptir. Önümüzdeki tabloyu adeta kaybedenin vazgeçmekten korktuğu Concorde Sendromuna benzetiyorum. Şu veciz kelamla konuşmamı tamamlamak istiyorum: Yanlış trene bindiğinizde birinci istasyonda inmeye çalışın, zira ara ne kadar artarsa, dönüş maliyeti de o kadar artar.”
Genel Müdür Yardımcısı Oğuz Akçakoca ve Diyarbakır Bölge Müdürü Ali Nuhoğlu’nun da hazır bulunduğu toplantı, görüşlerin alınması ve soruların cevaplandırılmasıyla sona erdi.
Bölge Toplantılarının Antalya’dan başlayan ikinci tipi Adana, Gaziantep, Malatya ve son olarak Diyarbakır’daki buluşmayla tamamlanmış oldu.
