Orta Doğu’da bölgesel savaş sesleri! Tüm dünyayı sarsacak tehlike açıklandı
İsrail’in, Gazze ve Lübnan’daki hücumları, İran ile karşılıklı misilleme hücumlarının gölgesinde muhtemel bir bölgesel savaş sonrası tüm dünyayı derinden etkileyecek tehlikeyi Güç Uzmanı Emrah Özgül açıkladı.
Enerji Uzmanı Emrah Özgül, Orta Doğu’da her gün şiddetlenen savaş tansiyonunu, mümkün İsrail-İran savaşı sonrası çıkabilecek bölgesel savaşın dünya iktisadı üzerindeki tesirlerini Haber7.com için kaleme aldı.
‘SAVAŞ GLOBAL GÜÇ SİYASETLERİNİ VE GÜVENLİĞİNİ DERİNDEN ETKİLEYEBİLİR’
7 Ekim olaylarının ardından İsrail’in Gazze’ye hücumlarının üzerinden bir yıl geçmesine karşın bu saldırganlığın sonuçları Orta Doğu’da telafisi mümkün olmayacak bir bölgesel çatışma ve savaş ortamına yer hazırlamaktadır. Gazze’deki siviller, yaşanan derin travma ile birlikte günlük hayatlarını sürdürmeye çalışırken, İsrail’in saldırgan ve yayılmacı siyasetleri çatışmada Lübnan, İran ve Yemen’de yeni cephelerin açılmasına yol açmıştır. Bu durum, Orta Doğu toplumları ortasında yaygın bir bölgesel savaş korkusunu körüklemektedir.
Küresel barışçıl gayretlerin yetersiz olması sebebiyle memleketler arası barış gücü kapsamında misyon yapması gereken memleketler arası güçler ve Birleşmiş Milletler üzere kurumların prestiji sarsılmıştır. Barış sağlama vazifesini üstlenmesi beklenen bu kurumların, çatışmaların derinleşmesine karşı tesirli bir müdahalede bulunamaması ve tahlil üretememesi bölgedeki güvensizliği artırmakta ve çatışmaların daha da büyümesine taban hazırlamaktadır.
Son bir yıldır devam eden jeopolitik gerginliklerin sosyolojik, ekonomik ve tarihî birçok sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu sonuçlar Orta Doğu’nun yanı sıra global güç siyasetleri üzerinde de tesirli olması kaçınılmazdır. Bilhassa İsrail – İran, Lübnan ortasında mümkün bir savaş sadece bölgesel dinamikleri değil, global güç siyasetlerini ve güvenliğini de derinden etkileyebileceği öngörülmektedir.
KÜRESEL GÜÇ PİYASALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Dünya genelindeki güç talebinin yaklaşık yüzde 32’si Orta Doğu’dan karşılanmaktadır. Bölgesel oluşabilecek rastgele bir savaş güç arzının kesintiye uğramasına neden olacaktır. Bölgede bulunan güç altyapılarına yönelik ataklar global enerjiyi olumsuz etkilemektedir. Örneğin; 14 Eylül 2019’da Husiler, Suudi Aramco’nun Abqaiq-Khurais petrol işletme tesislerine taarruz düzenlemiştir. Bu atak Suudi petrol üretimini süreksiz olarak sekteye uğratmıştır. Global üretimi de yüzde 5 oranında azaltmıştır.
İsrail’in doğalgaz ihraç yolları Lübnan ile olan hudut bölgesinden geçmesi, bilhassa Kızıldeniz’de ticaret gemilerine yapılan Husilerin taarruzları, milletlerarası birçok nakliye şirketinin Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz’den geçmek yerine Ümit Burnu etrafından geçmesine neden olmaktadır. Bu durum Avrupa’dan Asya’ya giden bir geminin büyüklüğüne bağlı olarak 9 -10 gün deniz seyahati mühletini arttırarak, güç tedarik zincirinin bozulmasına sebep olmaktadır. Tıpkı vakitte Doğu Akdeniz gaz
alanlarını ve ulaşım rotalarını bozmak, boğazlardan geçen gemilere saldırmak ve Hürmüz Boğazı’ndaki gemileri engellemek hiç elbet global güç arzını olumsuz tarafta etkilemektedir. Risk ve belirsizlik arttıkça, spekülatif ticaret ve sigortacılık kesim enflasyonunun artışıyla fiyatlar daha da yükselecektir.
‘ORTA DOĞU DEĞERLİ BİR PETROL İHRACATÇISIDIR’
Orta Doğu kıymetli bir petrol ihracatçısıdır. Bölgede oluşan gerginlik ve belirsizlik güç arz ve talebini direkt etkileyecektir. Dünya Bankası, Körfez Bölgesi ihracatını 2 milyon ve daha fazla varil azaltacak rastgele bir çatışmanın petrol fiyatlarını beklenmedik formda artıracağını belirtmektedir.
2023’te yaklaşık 9 milyon varil petrol ve petrol eseri Kızıldeniz’den geçmiştir. Süveyş Kanalı ile birlikte bu koridor global tedarik ticaretinin %15’ini yönetmektedir. Husiler’in deniz yollarındaki tacizleri sebebi ile birçok deniz taşıtı rotalarını Ümit Burnu tarafına çevirmiş olsa da azımsanmayacak oranda tankerler yüksek sigorta primlerini kabul etmektedirler.
Buna ek olarak İranlı otoriteler Hindistan, Çin ve Japonya’ya giden global petrol eserlerinin yaklaşık %21’inin geçişini aksatmışlardır. İhtilal Muhafızları’nın yabancı tankerlere el koyması ticareti de sekteye uğratmaktadır.
KÜRESEL GÜÇ ENFLASYONU VE EKONOMİK ETKİLERİ
Enerji ticareti, Orta Doğu ve Akdeniz Bölgesi’nde en kıymetli ekonomik faktördür. Akdeniz, Avrupa’nın doğalgaz ihracatının kıymetli bir kısmını karşılamaktadır. Bu nedenle mümkün bir bölgesel savaş, Avrupa’nın güç güvenliğini tehdit edecektir. Bilhassa, Avrupa’nın Rusya’ya olan bağımlılığı göz önüne alındığında alternatif güç kaynaklarına yönelmek daha da kıymet kazanacaktır.
OLASI BİR BÖLGESEL SAVAŞTA GÜÇ ENFLASYONU KRİZİ
Olası bir bölgesel savaş durumunda güç fiyatlarındaki enflasyon tesiri kendisini global manada daha da hissettirecektir. Güç fiyatlarındaki artış genel enflasyonu da arttıracaktır. Bilhassa Türkiye üzere güçte dışa bağımlı ülkelerde, yüksek güç maliyetleri, hane halkı ve işletmeler üzerinde olumsuz tesirler yaratacaktır. Yüksek güç fiyatları iktisatta büyümeyi yavaşlatarak istihdam kayıpları yaşanacak, ülkelerin güç kaynaklarına erişimindeki belirsizlik yatırımları da olumsuz etkileyecektir. Yatırımcıların belirsizlik ve risk ortamında yeni projelere girmekten çekinmesinden kaynaklı bölgenin güç altyapısının gelişimi de engellenecektir. Tüm bu sebeplerden ötürü da dünya
genelinde ülkeler, enflasyon ve ekonomik sıkıntılar ile gayret etmek zorunda kalacaktır.
