Velinin karneye yaklaşımı nasıl olmalı? Ailelere uyarı
İlk ve ortaöğretim okullarındaki 20 milyonu aşkın öğrenci, bugün karne alarak yaz tatiline girdi. Klinik Psikolog Selenay Yücel Keleş, kırık notlara karşı verilen olumsuz yansıların çocukların özgüvenini zedeleyebileceğini ve korku seviyelerini artırabileceğini söyledi ve ailelere değerli ihtarlara bulundu.
ÇOCUKLARINIZI ELEŞTİRMEK YA DA ÖDÜLLENDİRMEK YERİNE DESTEKLEYİN
Bugün yaklaşık 20 milyon öğrenci karne aldı. Karne periyodu, çocuklar ve aileler için yıl boyunca gösterilen akademik eforun bir sonucu olarak görülür. Lakin bu periyotta kimi çocuklar karne heyecanından çok karne korkusu yaşamaktadır. Bunun en büyük nedenlerinden biri, ebeveynlerin beklentilerini karşılayamama telaşıdır. Beklenmeyen ya da istenmeyen karne notlarına karşı verilen olumsuz yansılar, çocukların özgüvenini zedeleyebilir, korku seviyelerini artırabilir. Meğer karne, çocuğun sadece akademik performansını gösteren bir dokümandır; çocuğun kişiliğini, yeteneklerini ve potansiyelini tam olarak yansıtmaz. Bu sebeple karne sonuçları ne olursa olsun, çocuğa verilen reaksiyon dikkatli, istikrarlı ve destekleyici olmalıdır.
Her çocuk farklı süratte gelişir ve öğrenir. Birtakım çocuklar kimi derslerde zorlanabilirken, başkalarında çok daha başarılı olabilir. Karneye sadece notlar açısından bakmak, çocuğun kişisel farklılıklarını ve gelişim sürecini göz gerisi etmektir. Bu nedenle karnesi zayıf olan çocuklara yaklaşım eleştirel değil, yapan ve anlayışlı olmalıdır. Birebir vakitte karnesi başarılı olan çocuklar da yalnızca aldıkları notlar üzerinden değerlendirilmemelidir; asıl takdir edilmesi gereken, onların gösterdiği emek ve efordur.
ZAYIF KARNE GETİREN ÇOCUKLARA YAKLAŞIM NASIL OLMALI?
Öncelikle çocuğunuzla bağlantı kurarken yargılayıcı bir lisan kullanmaktan kaçınmalısınız. Sakin ve anlayışlı bir halde konuşarak, karne notları hakkında hislerini söz etmesine fırsat tanımalısınız. Bu süreçte asıl hedef, notların neden düşük olduğunu birlikte anlamak ve tahlil yolları aramaktır. “Bu notu neden aldın?” yerine, “Sence bu derslerde ne üzere zorluklar yaşadın?”, “Sana nasıl yardımcı olabilirim?” üzere sorularla yaklaşmak, çocuğunuzun kendini daha rahat tabir etmesini sağlar. Aksi halde suçlayıcı tavırlar, çocukta suçluluk duygusu ve özgüven kaybına yol açabilir.
ÇOCUĞUNUZA GERÇEK SORUYLA YAKLAŞMAYI DENEYİN
Notlar sırf bir sonucun göstergesidir. Kıymetli olan, çocuğun bu sonuca gelene kadar gösterdiği efordur. Bunu vurgulamak, çocukta sürece yönelik farkındalık oluşturur. “Bu sene seni en çok ne zorladı?”, “Daha yeterli olması için neler yapabiliriz?” üzere sorularla çocuğun kendini değerlendirmesi teşvik edilmelidir. Birtakım çocuklar dikkat eksikliği, öğrenme zahmeti, okul ortamında yaşanan uyumsuzluklar üzere nedenlerle derslerde zorlanabilir. Bu türlü durumlarda, sorunun kökenine inmek ve gerekiyorsa bir uzmandan dayanak almak, hem çocuğun hem de ailenin üzerindeki yükü hafifletecektir. Rehberlik servisinden, ruhsal danışmanlardan yahut eğitim koçlarından alınacak takviyeler, çocuğun akademik gelişimine katkı sağlayabilir.
ZAYIF NOKTALARINI BAŞARISIZLIK OLARAK GÖRMEYİN
Bir öteki kıymetli adım, çocuğunuzla birlikte gelecek devir için gerçekçi ve ulaşılabilir amaçlar belirlemektir. Bu maksatlar doğrultusunda bir gelişim planı oluşturmak, çocuğun sorumluluk alma marifetini geliştirirken motivasyonunu da artıracaktır. Bu süreçte ebeveynlerin, zayıf notları bir başarısızlık olarak değil, gelişim fırsatı olarak değerlendirmesi gerekir. Zira her başarısızlık, tıpkı vakitte bir öğrenme sürecidir.
BAŞARILI KARNE GETİREN ÇOCUKLARA ÖDÜL VERİLMELİ Mİ?
Karnesi âlâ olan çocuklara ödül vermek, birinci bakışta gerçek bir yaklaşım üzere görünse de uzun vadede istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Araştırmalar, çocukların ödül beklentisiyle motive olmasının içsel motivasyonu azalttığını göstermektedir. Yani çocuklar, yalnızca ödül almak için gayret göstermeye başlar ve bu da “ödül yoksa uğraş da yok” anlayışına neden olabilir. Ödül yerine, çocuğun gösterdiği emeği ve çabayı takdir etmek daha sağlıklıdır. Örneğin, “Bu yıl çok çalıştın ve bu emeğinin karşılığını aldın. Seninle gurur duyuyorum.” üzere cümlelerle çocuk desteklenmelidir. Bu cins sözler, çocuğun kendine olan inancını pekiştirir ve içsel motivasyonunu artırır. Elbette çocuklara vakit zaman sürprizler yapmak, birlikte vakit geçirmek, birlikte bir aktiflik planlamak hoş olabilir. Fakat bu, bir ödül değil; birlikte geçirilen kaliteli vakit olarak değerlendirilmelidir. Zira çocuğun en çok muhtaçlık duyduğu şey, ebeveynlerinin sevgisi, ilgisi ve dayanağıdır.
SONUÇ OLARAK
Karne, çocuğun bir periyotluk akademik performansını belgeleyen bir araçtır. Ne başarıyı ne de başarısızlığı tek başına temsil eder. Bu süreçte ebeveynlerin misyonu, çocuklarını şartsız bir formda sevmek, desteklemek ve onlara güvenmektir. Zayıf bir karne, çocuğun kıymetsiz olduğu manasına gelmediği üzere, başarılı bir karne de tüm potansiyelinin sonlarını göstermez.
Her çocuğun farklı ilgi alanları, farklı öğrenme biçimleri ve gelişim suratı vardır. Değerli olan, çocuğu olduğu üzere kabul edip, onun yanında olduğunuzu hissettirmektir. Eleştirmek yerine dinlemek, suçlamak yerine dayanak olmak, kıyaslamak yerine yol arkadaşlığı yapmak çocukların akademik ve duygusal gelişimi için en sağlıklı yaklaşımdır.
Unutulmamalıdır ki; sevgiyle ve sabırla atılan her adım, gelecekte inançlı, başarılı ve memnun bireyler yetiştirmenin temelini oluşturur.
